Ο κεντρικός δρόμος στα Γρεβενά μοιάζει με αναρχική πολιτεία. Όταν λέω αναρχική το εννοώ με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου, όπου πολύ απλά δεν υπάρχει πουθενά αρχή, κανόνες, νόμοι. Αποτέλεσμα: χάος, αταξία. Πεζοί και αυτοκίνητα κινούνται κατά βούληση στα ίδια μέρη, κινούμενα και μη κινούμενα αυτοκίνητα δεν διαχωρίζονται, τα φανάρια κανείς δεν ξέρει ότι υπάρχουν. Μια άκρως σουρρεαλιστική πόλη με σουρεαλιστικά γήινους ανθρώπους. Αυτήν την ώρα όμως μπροστά στη θολούρα του μυαλού μου, ο δρόμος παίρνει άλλη όψη. Δεν παίρνει καμία όψη. Δεν υπάρχει απλά. Υπάρχει απλά ένα τετελεσμένο. Κάποιος λείπει και ας μην υπήρξε ποτέ σε αυτή την πόλη.

- Λοιπόν το σπίτι με ενδιαφέρει πολύ οπότε μπορούμε να το κλείσουμε και τώρα αν θες.
- Ωραία, πολύ ωραία. Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλο πρόβλημα. Αύριο μεσημέρι μπαίνουμε στο σπίτι αν σε βολεύει.
- Αύριο λοιπόν.

Μπήκαμε στο σπίτι στα μέσα Σεπτέμβρη του 1975. Τα πρώτα βράδια, όταν ακόμα δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου έπιπλα στο σπίτι καθόμασταν στο πάτωμα και συζητούσαμε μέχρι το πρωί. Από τις πρώτες κιόλας συζητήσεις θεώρησε σκόπιμο να με προσεγγίσει πολιτικά. Το περίεργο θα ήταν βέβαια να μην το έκανε. Οι παραδοσιακοί ορθόδοξοι κομμουνιστές, το ΚΚΕ δηλαδή, ανάμεσα στα άλλα που έχουν, έχουν και κάτι που και από τότε ακόμη δεν μπορούσα να δεχτώ. Τα μέλη του, δεν μπορούν να έχουν προσωπική ζωή εκτός του κόμματος τους. Είναι σαν να απολογούνται συνεχώς για την προσωπική τους ζωή σε ένα κεντρικό μηχανισμό, μια άτυπη, σε σημεία και τυπική, κομμουνιστική βίβλο η οποία ελέγχει την επαναστατική τους προσήλωση. Η προσωπική ζωή για πολλούς από αυτούς αποτελεί υποσύνολο της κομματικής τους ταυτότητας. Τι να κάνει κανείς, συμβαίνει και στις οικογένειες με τις καλύτερες των προθέσεων. Τέλος πάντων. το σίγουρο είναι ότι εγώ εκείνο τον καιρό ήμουν απαίδευτος πολιτικά. Το μόνο πολιτικό βιβλίο που είχα διαβάσει, ήταν η πολιτεία του Πλάτωνα, το οποίο σίγουρα δεν καταλάβαινα εκείνο τον καιρό. Το πως μπορεί ένα δεδομένο εκπαιδευτικό σύστημα να σε κάνει να μισήσεις ανθρώπους και ιδέες που αργότερα θα ταυτιστείς, είναι κάτι το αξιοθαύμαστο παρεμπιπτόντως. Ακόμα πιο αξιοθαύμαστο είναι ότι ακόμη εξακολουθώ να αναλύω αυτήν την περίοδο της ζωής μου άλλα δεν πειράζει. Γεγονός είναι πάντως ότι κατά έναν περίεργο τρόπο ήμουν ανοιχτός σε νέες ιδέες και τώρα που το ξανασκέφτομαι ήμουνα ότι πρέπει για να δεχθώ επίθεση μαρξιστικής προπαγάνδας. Λέω κατά έναν περίεργο τρόπο γιατί δεν μπορώ να βρω κάποιον στο οικογενειακό μου παρελθόν ο οποίος να με προδιάθεσε, έστω και λίγο, θετικά έναντι τέτοιων προοδευτικών ιδεών. Δε θέλω να μιλήσω για τους γονείς μου προς το παρόν. Ίσως αργότερα.

- Μάλλον πρέπει να σου δώσω κάτι που οπωσδήποτε πρέπει, μάλλον θα έπρεπε ήδη να το έχεις διαβάσει, άλλα ποτέ δεν είναι αργά.

- Κάρολος Μαρξ, Φρειδερίκος Ένγκελς «Μανιφέστο του κομμουνιστικού κόμματος». Θα το διαβάσω. Ελπίζω να είναι κατανοητό μόνο.

- Ακατανόητα είναι μόνο αυτά που δε θες να κατανοήσεις. Η σαφήνεια των πραγμάτων ξεκινά από εκεί που εσύ πρώτος ουσιαστικά την αφήνεις να σε κατανοήσει. Περισσότερο έχει να κάνει με την ανοιχτότητα του πνεύματος παρά με την ευφυΐα ή με την επαφή με το εκάστοτε αντικείμενο.

Δεν μπορούσα να καταλάβω πως ένας για τον κόσμο «αμόρφωτος» ανθρώπος, χωρίς πιστοποιητικά μορφώσεως, μπορούσε να έχει τόσο αφηρημένη φιλοσοφική σκέψη βαθιά ριζωμένη μέσα του. «Ανοιχτότητα», που τις έβρισκε αυτές τις λέξεις. Λέξεις που ουσιαστικά δεν υπάρχουν, άλλα όταν τις ακούν σκέφτεσαι ότι είναι μεγάλη γλωσσική παράλειψη η απουσία τους. Και όλες αυτές οι φράσεις, αρθρωμένες λες και τις επεξεργαζόταν χρόνια. Σαν να περπατούσε πάνω σε προκατασκευασμένο σχεδιάγραμμα ομιλίας κάθε φορά που μιλούσε. Και όμως όλα αυτά που έλεγε, υπονοούσε, απαντούσε δε σου άφηναν περιθώριο να αμφιβάλλεις για την ικανότητα του να πείθει μιλώντας. Δεν ήταν ορθόδοξος κομμουνιστής, σίγουρα. Μόνο το δήλωνε. Μέσα σε λίγους μήνες ήμουνα και εγώ μέλος της ΚΝΕ, επίσημα πλέον αριστερός, και όχι ανένταχτος πια. Στην πραγματικότητα από την πρώτη κιόλας συζήτηση είχα ήδη πειστεί. Δεν ήθελα και πολύ. Νομίζω ότι ήμουνα εύκολο ‘θήραμα’ για τον Γ., όχι μόνο επειδή δεν είχα σοβαρά πολιτικά επιχειρήματα να αντιτάξω άλλα και επειδή στην πραγματικότητα μάλλον είχα πραγματικά συμπαθήσει τον Γ. εξ’ αρχής. Είναι εντελώς αστείο ότι ορισμένα ιδεολογήματα, εντάξει ιδεολογίες μη φωνάζετε προέρχονται πολλές φορές, αν κοιτάξεις λίγο βαθύτερα μέσα σου, από την σύνδεση που κάνεις με τα πρόσωπα που τις κουβαλούν. Η σχολή μου, που ποτέ δεν με ενδιέφερε με την πραγματική σημασία του όρου, ξαφνικά απέκτησε μια άλλη σημασία για μένα. Έγινε ο χώρος όπου θα δρούσα πολιτικά. Θα γινόμουν και εγώ στρατολογητής του κόμματος και αυτό μου άρεσε. Έχει πλάκα πάντως όταν νομίζεις ότι ξέρεις τα πάντα. Σε γλιτώνει από πολλή σκέψη. Και εγώ εκείνο τον καιρό τα ήξερα όλα. Για αυτό και δεν πέρασε πολύς καιρός μέχρι να αποκτήσω την φήμη του καλού προπαγανδιστή στην παράταξη, του προπαγανδιστή ‘γαμάω’, όπως θα έλεγε και ο γιος μου. Ήταν ήδη Νοέμβριος και τα πάντα μέσα στην παράταξη ανέμεναν την επέτειο, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Η ηγεσία, το επίσημο ΚΚΕ, αδημονούσε να δώσει δυναμικό παρόν ύστερα από την πρόσφατη νομιμοποίησή του. Και έτσι έπρεπε. Από την άλλη κάθε λογής αντιστασιακοί, αριστεροί και μη, περίμεναν με ανάμεικτα συναισθήματα την επέτειο της εξέγερσης που οι ίδιοι ήταν εκεί. Βέβαια εκείνο τον καιρό όλοι μέσα στο πολυτεχνείο ήταν. Τώρα πως γίνεται να χωρέσει η μισή Ελλάδα σε ένα πανεπιστημιακό κτίριο μη με ρωτάτε. Σίγουρα κάποια επιστημονική εξήγηση θα υπάρχει.

Ήμουν ήδη υπεύθυνος πολιτικά για ολόκληρη την βιομηχανική και εμπορική σχολή, και τα πράγματα φαινόταν πολύ εύκολα για μένα. Όλοι έπρεπε να συμφωνούν με μένα. Η μόνη περίπτωση να κάνεις λάθος σε τέτοιες καταστάσεις απλά δεν υπάρχει. Και για μένα όλοι ήταν πλανημένοι, εκτός από αυτούς που συμφωνούσαμε. Την παραμονή της επετείου, η κατάσταση ήταν τεταμένη στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Υπήρχε γενικότερη προσπάθεια από όλους τους αριστερούς κύκλους να δώσουν δυναμικό παρόν, για κάτι που αν μπορούσαν θα το αγόραζαν: Tη μέρα του πολυτεχνείου. Κρίμα να μην έχεις τα λεφτά όταν τα χρειάζεσαι. Από την άλλη πάλι, με φαντάζεστε εμένα υπουργό εξωτερικών; Μπα δεν μπορείτε, γιατί δεν ξέρετε τίποτα ακόμη για μένα. Εγώ πάντως δεν μπορώ. Οι εορτασμοί είχαν αρχίσει και εμείς, μια που δεν συστεγαζόμαστε με το Α.Π.Θ, αποφασίσαμε να μεταφερθούμε εκεί για την επέτειο. Συγκεντρωθήκαμε στο παλιό κτίριο της φιλοσοφικής, αν και δεν θυμάμαι αν υπήρχε άλλο τότε, και από εκεί ξεκίνησε πορεία διαμαρτυρίας προς το αμερικάνικο προξενείο. Η πορεία τελικά έληξε με όλες τις υπάρχουσες αριστερές παρατάξεις να εκτοξεύουν τα γνωστά γραφικά πλέον συνθήματα για την ΕΟΚ, το ΝΑΤΟ. Δεν ξέρω τι γνώμη έχουν πλέον αυτοί οι κύριοι πενηντάρηδες για τα ίδια θέματα. Θα ήθελα να ξέρω πάντως. Όταν τελείωσε η πορεία μια «φράξια» 4-5 ατόμων από εμάς, συν και του Γ. ξεκινήσαμε για τα γνωστά καφενεία στην περιοχή της ροτόντας. Ήταν το «κόκκινο καφενείο» όπως το ονομάζαμε, επειδή νομίζαμε ότι ο ιδιοκτήτης ήταν «δικός» μας. Μετά από χρόνια καταλάβαμε ότι ο κυρ Θ. ήταν «δικός μας» ολονών. Αυτό θα πει κόκκινη αφέλεια. Και αυτό θα πει καπιταλιστικη εκμετάλλευση του κοκκίνου. Ένα τραπέζι, δύο παρέες. Έπρεπε να συμβιβαστούμε. Ακόμα και αν η άλλη παρέα ήταν μέλη του νεοσύστατου τότε ΠΑΣΟΚ. Μετά τις τυπικούρες, ο καβγάς ήταν έτοιμος να ανάψει. Αλλά για να σας πω την αλήθεια εκείνο το βράδυ δεν με πολυένοιαζαν οι απόψεις, ή μάλλον οι «απόλυτες αλήθειες», που ξεστόμιζα, γιατί εάν υπάρχει γυναίκα στο τραπέζι, δεδομένου φυσικά ότι σε έχει βαρέσει κατακούτελα η παρουσία της, ξεχνάς και τον Μαρξ (συγγνώμη Κάρολε άλλα έμπλεξες) και την Μάρξαινα που θα ‘λεγε και η μάνα μου. Θα ήθελα πολύ να σας κάνω μια περιγραφή της άλλα δυστυχώς αδυνατώ. Πάντα είχα πρόβλημα να περιγράψω πρόσωπα. Στο τέλος κατάλαβα γιατί. Είναι πολύ απλό. Για να περιγράψεις επαρκώς μια οπτική εικόνα, της οποίας ήσουν μάρτυρας σε τρίτο, το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να κάνεις είναι να την αποδομήσεις σε μικρότερα συστατικά-χαρακτηριστικά και περιγράφοντας αυτά έτσι να καταλήξεις να δώσεις μια επαγωγική εικόνα της εικόνας. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι ποτέ δεν απομόνωνα χαρακτηριστικά προσώπων. Για μένα το ανθρώπινο πρόσωπο είναι ένα μεγάλο χαρακτηριστικό. Τώρα πως θα καταφέρεις να το περιγράψεις αυτό σε τρίτο είναι άλλη κουβέντα. Ξέφυγα πάλι και δεν είναι της ώρας μου φαίνεται. Τέλος πάντων σημασία έχει ότι στο τραπέζι εκείνο το βραδύ βρισκόταν και μια γυναίκα για την οποία από την πρώτη στιγμή θα ορκιζόμουν ότι είναι η γυναίκα της ζωής μου ή τουλάχιστον της βραδιάς έτσι για να μη λέμε και μεγάλες κουβέντες(Είπα πολλές πιο μικρός και αυτές με εκδικήθηκαν, με μεταμόρφωσαν σε τραπεζικό), και όλα καλά μέχρι εδώ θα μου πείτε, έλα όμως που σας λείπουν κάποια συμπληρωματικά δεδομένα. Ήταν δυστυχώς για μένα μέλος του νεοσύστατου τότε ΠΑΣΟΚ ή αλλιώς όπως πάλι ο γιος μου θα έλεγε του ΠΑΘΑΙΝΩΣΟΚ(όταν καταλάβεις σε τι κόμμα μπήκες παθαίνεις σοκ δηλ. Το πρόβλημα είναι ότι συνήθως αργείς, κατά μέσο όρο καμιά 20-30αρια χρόνια. Πολύ βαρεμένος αυτός ο γιος μου χαχα). Και σαν μέλος του ΠΑΣΟΚ ήταν κατά κάποιο τρόπο και εχθρός μου. Υπάρχουν δύο τύποι εχθρών για έναν παραδοσιακό αριστερό: α) Οι δεξιοί ή αλλιώς φασίστες και β) Οι υπόλοιπη αριστερά που όμως δεν είναι παραγματικά αριστερά άλλα αριστεριστά (εξου και αριστεριστής). Είναι μια ιδιότυπη αίσθηση προσανατολισμού που έχουν αυτοί οι άνθρωποι που έχουν καταφέρει να παρέχουν στους εαυτούς των και τέταρτη κατεύθυνση. Προικισμένοι, δεν χωράει αμφιβολία. Λοιπόν τι έκανα μπροστά σε αυτό το δίλημμα. Τον μαλάκα. Άλλα τον έξυπνο μαλάκα. Σοβαρός και πειθαρχημένος κνίτης άλλα ανοιχτός σε όλους, κάτι σαν την ορθόδοξη εκκλησία που τους κατακρίνει μεν όλους ανεξαιρέτως θρησκείας αλλά από την άλλη προσεύχεται για αυτούς. Λοιπόν το ΠΑΣΟΚ εκείνο το βράδυ ήταν το απολωλό πρόβατο της αριστεράς. Α ξέχασα να σας πω την λέγαν Α. Λοιπόν ακούστε τι έγινε: Πωπω και μόνο που σκέφτομαι τι λέγαμε εκείνο το βράδυ.... Πω άστο καλύτερα θα με πάρει ο ύπνος. Ε σε κάποια φάση τα επαναστατημένα νιάτα αφού επιχειρηματολόγησαν με απόλυτη ηρεμία φωνάζοντας, αποφάσισαν να πάνε για ύπνο. Ε λοιπόν που λέτε να έμενε η δεσποινίς; Xαχα, ναι ναι πολύ κοντά στο σπίτι μου. Ο θεός αγαπάει τον κλέφτη (το ΠΑΣΟΚ δηλαδή) αγαπάει όμως και τον Κνίτη (δηλαδή τον νοικοκύρη). Χαιρετηθήκαμε φιλικά φυσικά και ενώ όλοι στρίβουν αριστερά κατεβαίνοντας από την καμάρα (ο Γ. θα συνέχιζε την βραδιά του σε κάποιο σπίτι από ότι είπε), μόνο εγώ και η λεγάμενη (καιρό είχα να την πω αυτή τη λέξη) στρίβουμε προς τα δεξιά (ήταν τυχαίο άραγε;)

Συνεχίζεται... ( Διάβασε τη συνέχεια: Part3)